Hoe ver staan we met de behandeling van de ziekte van Alzheimer in België ?

Spelletjes en activiteiten om het geheugen van Alzheimerpatiënten te trainen

Al koesteren we nog steeds de hoop dat we de ziekte van Alzheimer in de toekomst kunnen voorkomen, de medische wetenschap heeft al veel voortgang geboekt. Inmiddels kunnen we de risicofactoren beter identificeren en kennen we methodes waarmee de eerste ziekteverschijnselen mogelijk uitgesteld kunnen worden of waarmee de gevolgen van de ziekte kunnen worden vertraagd. Professionals zijn het unaniem eens over het belang van spelletjes en cognitieve oefeningen voor het behoud van de cognitieve vaardigheden van ouderen, het uitstellen van de eerste verschijnselen van dementie en het vertragen van de progressie van de ziekte van Alzheimer. Spelletjes en andere leuke en fysieke activiteiten vervullen een verbindende, een sociale en een therapeutische rol. De activiteiten die aan Alzheimerpatiënten worden aangeboden, zijn over het algemeen toegesneden op het ziektebeeld en ontwikkeld door specialisten om aan te sluiten op de behoeften van de patiënt. Er bestaat een brede keuze aan oefeningen die worden aanbevolen. Ze dragen zowel bij aan de fysieke, als aan de mentale gesteldheid van de persoon. Daarnaast zijn de oefeningen erop gericht om de luistervaardigheden, de concentratie, het begrip, de herkenning en het geheugen te trainen en te prikkelen. De activiteiten kunnen variëren van eenvoudige gesprekken tot oefeningen die het visuele geheugen stimuleren, zoals herkenningsspelletjes, de vergelijking van tekeningen of de analyse van foto's. Daarnaast worden er, met name in woonzorgcentra, workshops Reminiscentie (het bewust ophalen van herinneringen) georganiseerd. Tijdens deze workshops worden er aansprekende thema’s met de bewoners besproken, zoals "jeugd en het ouderlijk huis", "de schooltijd", "buren" of zelfs "de oorlog". Ongeveer anderhalf uur lang wordt er met elkaar gepraat aan de hand van fotoalbums, oude films, afbeeldingen en objecten uit het verleden. De smaken en geuren die aan vroeger doen denken, komen ook aan bod. Het is vooral een goede manier om sterke emoties op te wekken en het zintuiglijke geheugen - geur en smaak – te prikkelen. Pauline Carpentier, directeur van het Franse Alzheimercentrum Les Parentèles de la Rue Blanche in Parijs, legt het belang uit van therapeutische workshops voor bewoners: “De vele workshops die in de wooncentra worden aangeboden, zoals lachworkshops, gymnastiek, schilderen, nieuwsbesprekingen en beeldanalyses, zorgen ervoor dat de fysieke en cognitieve vaardigheden van de bewoners actief en behouden blijven. Bovendien kunnen de activiteiten verdriet of angst wegnemen en voor een positieve en stimulerende sfeer zorgen. Dit zijn resultaten die ook een gunstige invloed op de gezondheid hebben.”

Sociale contacten en uitstapjes, een integraal onderdeel van de zorg voor Alzheimerpatiënten

We zijn het er allemaal over eens: Koffiedrinken met een vriend of een andere bewoner op het terras, deelnemen aan een (buiten)activiteit of samen een wandeling maken. Het zijn belangrijke bezigheden die bijdragen aan het fysieke en geestelijke welzijn van ouderen. Sociale contacten nodigen uit om gesprekken te voeren, ze inspireren en ze werken enthousiasmerend. En het contact met anderen betekent veel meer dan dat. Of iemand nu thuis of in een woonzorgcentrum woont, het actief onderhouden van contacten speelt een preventieve rol bij het ontstaan ​​van dementie, zoals de ziekte van Alzheimer, en kan de gevolgen ervan vertragen. In een eerder interview voor Retraite Plus wees neuroloog dr. Sandra Benizri al op het grote belang van sociale relaties voor het behoud van de cognitieve vaardigheden. Het is daarom belangrijk om de inzet van niet-medicamenteuze therapie aan te moedigen, zeker als het om preventie gaat. Emoties zijn essentieel voor het ophalen van herinneringen bij mensen met de ziekte van Alzheimer. Het sociale contact met anderen helpt hen om hun gevoelens te uiten en te delen, juist omdat de sfeer waarin dit gebeurt de persoon geruststelt. In woonzorgcentra zijn de verschillende activiteiten en workshops voor bewoners en Alzheimerpatiënten in het bijzonder, niet bedoeld als extra bezigheden. Ze maken onderdeel uit van de gerichte zorg en zijn onmisbaar voor het welzijn van ouderen.

Steeds meer plaats in woonzorgcentra voor Alzheimerpatiënten

De gespecialiseerde website Gerontonews meldt dat onderzoek van de Franse Fondation Médéric Alzheimer heeft uitgewezen dat het aantal Alzheimerpatiënten dat wordt opgenomen in een gespecialiseerde instelling zoals een woonzorgcentrum, in Frankrijk, in acht jaar tijd met 35% is gestegen. Een verandering die samenging met verbeterde zorg, een toename van gespecialiseerde apparatuur en voorzieningen, meer kennis van symptoombestrijding en de toepassing van natuurlijke behandelingen zoals bijvoorbeeld beeldende therapie. In België doet zich de laatste jaren een gelijkaardig fenomeen voor. Volgens het AVIQ, het Waals Agentschap voor Levenskwaliteit, worden er steeds meer mensen met ernstige cognitieve stoornissen opgenomen in woonzorgcentra. Een onderzoek dat is uitgevoerd bij 25 Waalse vestigingen heeft aangetoond dat 40 tot 60% van de bewoners lijdt aan een milde tot ernstige cognitieve stoornis. Een woonzorgcentrum beschikt meestal over een snoezelruimte en veilige open plaatsen zoals een buitenruimte en therapeutische tuinen. Hiermee bieden woonzorgcentra aan bewoners met Alzheimer een zekere autonomie binnen een volstrekt gecontroleerde omgeving. Bewoners bezoeken de snoezelruimtes meestal onder begeleiding van een professional. In deze snoezelruimtes hebben de emoties van de bewoners vrij spel. De zintuigen worden er zodanig aangesproken, dat verborgen herinneringen weer bovenkomen. Therapeutische tuinen zijn meer gericht op de specifieke behoeften van bewoners met Alzheimer. Pauline Carpentier legt uit: “Onze therapeutische tuin is bijvoorbeeld uitgerust met een grote cirkel, zodat mensen kunnen rondlopen zonder hun oriëntatie te verliezen. Over het algemeen wordt een woonzorgcentrum zoals het onze tot in detail uitgedacht en ontworpen om het dagelijks leven van Alzheimerpatiënten te vergemakkelijken. We doen hierbij ons best om hen zoveel mogelijk zelfstandigheid te bieden binnen een veilige omgeving waar ze zich prettig voelen. We bieden dag- en nachtzorg zonder dat de bewoner zich in zijn of haar vrijheid beperkt voelt.”

Model van therapeutische tuin, hier die van het Alzheimercentrum Les Parentèles de la Rue Blanche in Parijs

Veelbelovende niet-medicamenteuze behandelingen tegen de ziekte van Alzheimer

Naast workshops en andere niet-medicamenteuze behandelingsmethoden om de symptomen van de ziekte te verlichten, zijn sommige therapieën gericht op het vertragen of zelfs verminderen van kenmerken van de ziekte, zoals de abnormale ophoping van amyloïd-eiwitten in de hersenen. Onder andere lichttherapie blijkt de progressie van de ziekte van Alzheimer te vertragen. Verschillende studies hebben inderdaad gunstige effecten op het slaap-waakritme aangetoond van regelmatige blootstelling aan natuurlijk licht of kunstlicht. Bij Alzheimerpatiënten is dit slaap-waakritme vaak verstoord. Het verhelpen van deze stoornis vermindert verschillende symptomen die verband houden met de ziekte, zoals slaperigheid overdag. Na gecontroleerde blootstelling aan licht is er niet alleen een vermindering van de symptomen van de ziekte waargenomen, maar ook een afname van de amyloïde-β-eiwitten in de hersenen. De aanwezigheid van deze eiwitten is gedeeltelijk verantwoordelijk voor het afsterven van de hersencellen, wat kenmerkend is voor de ziekte van Alzheimer. Deze ontdekking duidt erop dat het geheugen en de cognitieve vermogens gedeeltelijk te herstellen zijn. 

Ook is aangetoond dat zuurstoftherapie verergering van de ziekte kan vertragen. Het is al bekend dat hyperbare zuurstoftherapie het dagelijkse leven van duizenden ouderen met chronische ademhalingsinsufficiëntie makkelijker maakt. Hyperbare zuurstoftherapie bestaat uit het plaatsen van de patiënt in een daarvoor bestemde kamer om het zuurstoftekort in de cellen aan te vullen. “Hyperbare zuurstoftherapie richt zich op verschillende processen die betrokken zijn bij de ziekte van Alzheimer. Het beïnvloedt de microcirculatie, de mitochondriale disfunctie en de biogenesis. Daarnaast vermindert het de opeenhoping van amyloïde-eiwitten en de fosforylering van tau-eiwitten. Tot slot helpt het om oxidatieve stress onder controle te houden en ontstekingen terug te dringen”, schrijft de medische nieuwssite Santé Log. De site baseert zich op een onderzoek van de Louisiana State University of Health Sciences waarbij een 58-jarige patiënt met de diagnose Alzheimer in totaal 40 hyperbare zuurstoftherapiesessies van elk 50 minuten onderging, 5 keer per week gedurende meer dan twee maanden. "Na 21 sessies meldt de patiënt een verhoogd energie- en activiteitenniveau, een verbeterd humeur en een beter vermogen om dagelijkse activiteiten uit te voeren. Na 40 sessies rapporteert ze herstel van het geheugen en de concentratie, de slaap, de spreekvaardigheid, de eetlust en betere computervaardigheden. Ze voelt zich 5 van de 7 dagen per week beter dan voorheen, is minder angstig, minder verward en minder gefrustreerd. Ten slotte trilt ze minder en is ze mobieler geworden. De medische beelden tonen ook een algehele verbetering van het cerebrale metabolisme aan van 6,5 tot 38%. Er zijn bovendien videobeelden beschikbaar waarin de verbeteringen in de hersenfunctie zijn gevisualiseerd.” Zuurstoftherapie heeft als voordeel dat het een natuurlijke, niet-invasieve en volkomen onschadelijke behandeling is, waarvan bewezen is dat het de progressie van de ziekte beïnvloedt.

Of de persoon met de ziekte van Alzheimer nu thuis blijft wonen met de hulp van een naaste, of in een gespecialiseerd woonzorgcentrum verblijft, de behandeling van de ziekte van Alzheimer en de patiënten is de afgelopen jaren aanzienlijk geëvolueerd en het onderzoek ernaar blijft vorderen. Met de nieuwe resultaten van veelbelovende medicamenteuze en niet-medicamenteuze behandelingen, koesteren we dan ook goede hoop op een beter dagelijks leven voor patiënten en de mensen om hen heen.

Bent u op zoek naar een woonzorginstelling voor een familielid met de ziekte van Alzheimer? Onze gerontologie-experts staan ​​voor u klaar. Bel voor gratis en persoonlijke begeleiding met een van onze adviseurs: 03 386 10 97

Deel dit artikel :